Wstęp
Kuracje siarczkowymi wodami leczniczymi są powszechnie znane i stosowane od wieków. Woda siarczkowa to rodzaj wody, w której rozpuszczone są związki siarki, głównie w postaci siarczków i siarczanów. Składniki te nadają wodzie specyficzny zapach i smak. Woda siarczkowa może zawierać zarówno siarkę organiczną, jak i nieorganiczne związki siarki, które wykazują działanie przeciwzapalne, antybakteryjne i kojące. Zawiera ona różne substancje aktywne – nie tylko siarkę, ale także brom, jod czy bor. Kąpiel siarczkowa to nie tylko przyjemność dla zmysłów, ale także skarbnica korzyści dla zdrowia.
Najważniejszym z nich jest łagodzenie objawów reumatycznych, przynosząc ulgę osobom borykającym się z dolegliwościami układu kostno-stawowego. Fenomen popularności wód siarczkowych wynika z ich kompleksowego oddziaływania na zdrowie fizyczne i psychiczne, co sprawia, że są one cenione zarówno jako terapia zdrowotna, jak i relaksacyjna forma spędzania czasu. Kąpiel siarczkowa wspomaga proces regeneracji skóry, poprawia jej elastyczność oraz łagodzi różnego rodzaju podrażnienia. Atopowe zapalenie skóry, trądzik, egzema, choroby reumatyczne – te i wiele innych schorzeń doskonale leczą kąpiele siarczkowe. Kąpiel siarczkowa wspomaga także procesy detoksykacji organizmu, poprawiając krążenie krwi i usuwając toksyny z organizmu. Udowodniono, że regularne zażywanie kąpieli siarczkowych wpływa na regulację poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów z jednoczesnym wzrostem zawartości żelaza. Hamują one również powstawanie żylaków. W osteoporozie korzystanie z takiego zabiegu umożliwia przenikanie siarki do organizmu i wykorzystanie jej jako elementarnego budulca kwasu chondroitynosiarkowego, który tworzy chrząstki stawowe. Przyspiesza to procesy regeneracji i odbudowy kostnej. Kąpiele siarkowe pomagają także na zmniejszenie ryzyka działań niepożądanych w przypadku ekspozycji na promieniowanie jonizujące, będą więc użyteczne dla pacjentów, którzy przeszli leczenie onkologiczne. Woda siarczkowa ma bardzo istotny wpływ na funkcjonowanie skóry, włosów i paznokci. Siarka jest składnikiem kolagenu i keratyny, stanowiących główny budulec skóry, paznokci, włosów, a podaż związków siarkowych powoduje zwiększenie jędrności, gęstości i elastyczności skóry. Regularne stosowanie kąpieli siarczkowych pozwala na uzyskanie następujących efektów: ograniczenie powstawania nowych zmarszczek i złagodzenie już istniejących, poprawa kondycji skóry — jej napięcia, jędrności, elastyczności, pogrubienie oraz zmniejszenie porów, a także rozjaśnienie cery, wyrównanie kolorytu skóry i przebarwień powstałych z wiekiem.
Właściwości i efekty stosowania
Stosowane u nas do kąpieli leczniczych wody siarczkowe, to wody zawierające wiele innych mikroelementów. Siarkowodór oraz produkty jego dysocjacji wywołują odczyny miejscowe i ogólny, zwiększając procesy oksydoredukcyjne i wydalanie produktów podstawowej przemiany materii. Działanie przeciwzapalne poprzez redukcję i antyoksydację oraz hamowanie mediatorów zapalenia, zapobiega niszczeniu tkanek przez procesy zapalne i działa regenerująco na tkankę łączną, co sprzyja leczeniu chorób reumatycznych, między innymi: RZS, ZZSK, ŁZS, choroby zwyrodnieniowej stawów. Połączenia siarczkowe w zetknięciu z metalami ciężkimi jak ołów, arsen, bizmut, rtęć, cyjanki, miedź, tal mogą dawać trudno rozpuszczalne połączenia w ustroju działając odtruwająco. Wzrasta istotnie odporność na infekcje. Kąpiele siarczkowe wykazują działanie odczulające (przeciwhistaminowe), bakteriobójcze, przeciwpasożytnicze, keratolityczne (usuwanie martwych komórek naskórka) i keratoplastyczne (rozmiękczające i rozpulchniające na struktury rogowe naskórka). Kąpiele siarkowe korzystnie działają w miażdżycy naczyń tętniczych obniżając poziom cholesterolu, a także fibrynolitycznie i antyagregacyjnie.
W obecności kationu wapniowego obniżają poziom glukozy we krwi i w moczu oraz podnoszą aktywność insuliny. Poziom endogennego kwasu moczowego we krwi w hiperurikemii i dnie moczanowej znacznie się obniża w związku ze zwiększeniem jego wydalania z moczem. Kąpiel siarkowa wyraźnie uelastycznia skórę, wzmacnia włosy i paznokcie. U chorych na RZS leczenie wodami siarczkowymi poprawia zaburzoną hemodynamikę krążenia obwodowego w palcach rąk (poprawa ukrwienia tętniczego o 93%). Obserwacje kliniczne wskazują na występowanie już po kilku kąpielach siarczkowych zmniejszenia sztywności mięśni i bólów stawowych oraz na poprawę sprawności ruchowej. Natomiast poprawa kliniczna utrzymuje się do minimum 6-ciu miesięcy po kuracji. Mają również działanie odtruwające np. przy zatruciach ołowiem siarka, która jest niemetalicznym pierwiastkiem chemicznym znajduje się we wszystkich komórkach organizmu ludzkiego, szczególnie jako istotny składnik struktury białkowej. Organizm dorosłej osoby zawiera ok. 100 g siarki. Siarka jest jednym z makroelementów niezbędnych do życia i zajmuje czołowe miejsce na liście makroskładników mineralnych potrzebnych organizmowi ludzkiemu.
Niedobory siarki najłatwiej rozpoznać po objawach: włosy twardnieją i wypadają, skóra traci jędrność i blednie, łuszczycy i łamliwości paznokci. Jednak niedobór siarki nie pozostaje bez wpływu na stany emocjonalne człowieka. Kiedy tego pierwiastka brakuje w organizmie mogą pojawić się odczucie niepokoju, zmęczenie, kłopoty ze wzrokiem i dolegliwości stawowe. Pierwiastek ten można uzupełnić poprzez spożywanie produktów spożywczych, a najwięcej zawierają jej m.in. mięso, podroby, drób, ryby, jaja, mleko i nabiał, chrzan, kapusta, kalafior, rzeżucha; zawierają ją też: szparagi, awokado, brokuły, selery, czarne i czerwone porzeczki, dynia, kukurydza, figi, groch, fasola, sałata, majeranek, cebula, owies, pasternak, gruszki, ziemniaki, rzodkiewka, rzepa, soja i pomidory.
Jednakże siarkę można również bardzo łatwo i skuteczni dostarczyć organizmowi poprzez kąpiele. Efektem kąpieli leczniczych jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, zmniejszających obrzęki, poprawiających zakres ruchomości oraz poprawę elastyczności skóry. Uzupełnienie związków mineralnych w tym związków siarki korzystnie wpływa na przyspieszenie metabolizmu, procesy leczenia chorób, przemiany materii oraz obniżenie poziomu ,,złego‘‘ cholesterolu i trójglicerydów (miażdżyce), kwasu moczowego (dna moczanowa) i glukozy (cukrzyca). Związki siarki to również odbudowa chrząstki stawowej i kolagenu odpowiadającego za elastyczność i wygląd skory.
Jak przygotować się do zabiegu?
Przygotowanie do kąpieli siarczkowej jest istotnym elementem, który wpływa na skuteczność i komfort zabiegu. Przed przystąpieniem do kąpieli pacjent powinien być wypoczęty. Z zabiegu balneoterapii można korzystać wyłącznie na czystą skórę, bez wcześniejszego stosowania kremów czy balsamów. Zadbaj o odpowiednią higienę ciała, zmyj makijaż i wszelkie kosmetyki, aby woda mogła w pełni zadziałać na Twoją skórę. Po kąpieli ciało staje się miękkie i gładkie. Normalnym efektem po kąpieli siarczkowej jest zaczerwienienie skóry, które może się utrzymywać około 2 godziny.
Reakcja organizmu na bodźce termiczne z zabiegu kąpieli jest możliwa dzięki mechanizmowi termoregulacji. Jest to zdolność ustroju do utrzymania optymalnej temperatury ciała. Rytm dobowy w tym zakresie jest dwufazowy: od godziny 3:00 do 15:00 występuje faza przegrzewania, natomiast od 15:00 do 3:00 faza ochładzania. Jeżeli zabiegi stosowane są zgodnie z rytmem biologicznym, ich działanie jest delikatniejsze. Zabiegi kąpielowe stosowane przeciwnie do rytmów biologicznych (czyli zimne przed południem, w fazie przegrzewania, a ciepłe po południu, w fazie ochładzania) wykazują bardziej intensywne działanie.
Zawsze zapoznaj się z przeciwwskazaniami do zabiegu.
Jak przebiega kąpiel
Kąpiele siarczkowe wykonuje się w wodach mineralnych, które są naturalnie nasycone siarką. Takie wody występują w miejscach, gdzie woda podziemna wchodzi w kontakt z minerałami. Specjalnie zaprojektowane wanny są napełniane wodami siarkowymi, które mogą pochodzić z naturalnych źródeł lub być sztucznie wzbogacane siarką. Temperatura wody kąpieli siarczkowych oscyluje w granicy 36-38 stopni Celsjusza. Na czas trwania kąpieli zaleca się również zdjęcie biżuterii, gdyż pod wpływem wody z zawartością siarkowodoru ulega ona zaczernieniu. Kąpiel siarczkową należy przyjmować na nagie ciało, jednak pacjent może założyć strój kąpielowy.
Kąpiel siarczkowa to nie tylko zanurzenie się w wodzie z dodatkiem siarki, ale kompleksowy zabieg, który obejmuje różne etapy. Po przygotowaniu skóry i odpowiednim nawodnieniu, pacjent zanurza się w wannie z wodą siarczkową, utrzymując się w niej przez określony czas. Czas, jaki spędza się w kąpieli siarkowej, może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i celów terapii. Zazwyczaj kąpiel trwa około 15-20 minut. Samo zanurzanie się w wodzie o działaniu leczniczym nie powinno trwać dłużej niż zalecane 10-15 minut. Pacjent powinien się spokojnie zanurzyć w wodzie do linii serca i unikać polewań, wcierania i wiercenia w wannie. W trakcie trwania zabiegu pacjent powinien zwracać uwagę na swoje samopoczucie. Gdyby pojawiły się niepokojące objawy, np. przyspieszenie oraz pogłębienie oddechu, zawroty i bóle głowy, utrata węchu, pieczenie w gardle, kaszel, senność, podrażnienie spojówek z obrzękiem, bólem i światłowstrętem, należy jak najszybciej konieczne będzie przerwanie zabiegu. Kąpiel siarczkowa oddziałuje silnie bodźcowo na organizm pacjenta. Po pierwszych kilku kąpielach może wystąpić świąd skóry, który po kolejnych zostaje już zniesiony. Wiąże się to z drażnieniem przez związki siarki receptorów występujących w skórze. Na początku kąpieli (po ok. 5 min.) następuje przyspieszenie czynności serca, które lekko narasta podczas całego zabiegu. Natomiast po ok. 10 minutach od zakończenia zabiegu rytm serca wraca do poprzedniego stanu.
Po zakończeniu kąpieli zaleca się krótki odpoczynek, aby organizm mógł skorzystać z efektów terapeutycznych i odprężyć się. Optymalny odpoczynek to od 30 do 60 minut. Bezpośrednio po kąpieli leczniczej nie wolno spłukiwać się wodą ani wycierać, należy odczekać 2-3 godziny i dać czas na zainicjowanie dobroczynnych procesów w organizmie z udziałem związków siarki. Po tym czasie można już wziąć prysznic lub kąpiel. Po terapeutycznej kąpieli siarczkowej, zaleca się ostrożność w unikaniu ekstremalnych warunków, takich jak intensywne promieniowanie słoneczne czy skrajne temperatury. Kąpiel siarczkowa jest zabiegiem silnie bodźcowym, w związku z tym nie zaleca się w tym samym dniu przyjmowania innych zabiegów z zakresu fizykoterapii.
W zależności od stanu zdrowia, problemu leczniczego lub celu pielęgnacyjnego, kąpiele siarczkowe mogą być stosowane pojedynczo lub w serii, aby uzyskać maksymalne korzyści dla zdrowia. Technologia wykonywania zabiegu kąpieli leczniczych gwarantuje maksymalne wykorzystanie potencjału wody leczniczej, bezpieczeństwo pacjentów i pracowników oraz relaks w trakcie zabiegu łagodzący skutki stresu. Efekty kąpieli siarczkowej mogą być odczuwalne już po kilku zabiegach, jednak pełne rezultaty wymagają regularnego korzystania z tego rodzaju terapii. Zazwyczaj zaleca się serię kilku do kilkunastu zabiegów, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta. Systematyczność jest kluczem do uzyskania trwałych korzyści, zarówno w kontekście poprawy zdrowia skóry, jak i doświadczania ogólnego relaksu.
Na co pomaga kąpiel?
Siła oddziaływania zabiegów zależna jest od stężenia związków czynnych w wodzie kąpielowej i wielkości powierzchni wchłaniania, czyli powierzchni ciała. Uznaje się, że wchłonięciu ulega 10% siarki zawartej w wodzie siarczkowej. Im wyższe stężenie roztworu, tym większa jego wchłanialność. Wykorzystanie w leczeniu źródeł wód leczniczych zawierających wysokie stężenia czynnych związków siarki może zapewnić lepsze efekty leczenia. Jak każde leczenie bodźcowe wymaga ono zastosowania serii zabiegów, a efekty lecznicze utrzymują się około roku od zakończenia leczenia. Woda siarczkowa ma działanie wielokierunkowe. Działa miejscowo i ogólnie. Wpływ kąpieli na organizm zaczyna się już od momentu kontaktu skóry z wodą siarczkową poprzez łagodne złuszczanie naskórka, a następnie stymulację procesów odnowy. Działanie to wspomagają bakteriobójcze i grzybobójcze właściwości wody siarczkowej. Efekt miejscowy to również pobudzenie mikrokrążenia, lepsze ukrwienie oraz metabolizm skóry, wyrażające się odczynem naczynioruchowym – zaczerwienieniem, utrzymującym się do około 2 godzin. Po przeniknięciu przez warstwy skóry siarkowodór tworzy wielosiarczki, będące fizjologicznym składnikiem tkanki łącznej i substratem do syntezy kwasu chondroityno-siarkowego (składnika chrząstek stawowych) oraz aminokwasów (cystyny i metioniny). Kąpiele siarczkowe wykazują działanie przeciwzapalne uczestnicząc w procesach obrony antyoksydacyjnej organizmu. Efektem tego jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, zmniejszanie się obrzęków i poprawa ruchomości stawów. Kąpiel siarczkowa wpływa korzystnie również w chorobach przemiany materii, obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów, kwasu moczowego oraz glukozy.
Kąpiel siarkowa – wskazania
Woda siarczkowa ma wiele cennych właściwości, toteż często wykorzystywana jest w lecznictwie. Służy między innymi do przeprowadzania kąpieli siarczkowych, które mogą wspierać liczne terapie i pozytywnie wpływać zarówno na wygląd, jak i na samopoczucie człowieka.
Bardzo pożądanym rezultatem po zabiegach z użyciem wód siarczkowych jest działanie przeciwbólowe, co jest szczególnie ważne w leczeniu schorzeń ogólnoustrojowych. Kąpiel siarczkowa poprawi kondycję skóry suchej, dojrzałej, przesuszonej czy zniszczonej. Rozszerza naczynia krwionośne oraz obniża poziom cholesterolu. Normalizuje działanie układu endokrynologicznego u kobiet, a także wspomaga detoksykację organizmu po zatruciu metalami ciężkimi
Wskazania:
1. Niedobory siarki w organizmie, które mogą objawiać się bladą cerą, bólem stawów czy łamliwymi paznokciami i włosami.
2. Choroby narządu ruchu o podłożu zwyrodnieniowym.
3. Zespoły bólowe kręgosłupa będące wynikiem urazów.
4. Cukrzyca.
5. Podagra.
6. Miażdżyca.
7. Niektóre choroby dermatologiczne, jak np. łuszczyca.
8. Schorzenia układu nerwowego, np. neuropatie, porażenia i niedowłady.
9. Dysfunkcje układu krążenia.
10. Choroby przewodu pokarmowego.
11. Profilaktyka powikłań radio- i chemioterapii.
12. Choroby zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa.
13. Rwa kulszowa.
14. Przewlekłe choroby skóry.
15. Reumatoidalne zapalenie stawów.
16. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
17. Stany pourazowe narządu ruchu.
18. Stany przeciążeniowe narządu ruchu.
19. Dyskopatie i zmiany zwyrodnieniowe stawów.
20. Zaburzenia tętniczego krążenia obwodowego, choroba Raynauda.
21. Neuralgie, neuropatie, zespoły korzeniowe, niedowłady.
22. Schorzenia chrząstki stawowej.
23. Osteoporoza.
24. Dna moczanowa.
25. Przewlekłe choroby skóry: łuszczyca, zapalenia łojotokowe, zapalenia atopowe.
26. Zatrucia.
27. Dyskopatia.
28. Choroby ginekologiczne.
29. Bolesne miesiączki.
Kąpiel siarkowa – przeciwwskazania
Decydując się na kąpiele siarczkowe, warto zasięgnąć opinii lekarza. To on powinien ustalić zakres zabiegu oraz częstotliwość jego powtarzania. Niewłaściwe stosowanie terapii może bowiem negatywnie wpływać na stan zdrowia. Do niepożądanych skutków ubocznych należą omdlenia, nadmierne zaczerwienienia skóry oraz nasilenie niektórych problemów zdrowotnych. Na wodę siarczkową muszą uważać przede wszystkim osoby cierpiące na określone dolegliwości.
Jeśli po kąpieli na ciele wystąpi rumień jest to naturalne świadectwo, że woda charakteryzowała się wysokim stężeniem siarki. Dzieje się tak w wyniku wnikania aktywnych związków przez skórę. Podczas kąpieli dochodzi do rozszerzenia naczyń włosowatych i do otwarcia dotąd nieczynnych, co powoduje powstanie rumienia okolic stykających się z wodą.
Przeciwskazania:
1. Znaczną niewydolność krążeniową.
2. Nadwrażliwość na związki siarki.
3. Nadciśnienie tętnicze.
4. Choroby nowotworowe.
5. Nadczynność tarczycy.
6. Przewlekłe zapalenie trzustki lub wątroby.
7. Niektóre choroby psychiczne.
8. Choroby zakaźne (np. gruźlica).
9. Infekcje i stany zapalne organizmu.
10. Ciążę i okres karmienia piersią.
11. Stany ogólnego wyniszczenia organizmu.
12. Nietolerancja związków siarki.
13. Ostre infekcje wirusowe i bakteryjne.
14. Choroby zakaźne.
15. Ostra choroba wieńcowa.
16. Nieleczone nadciśnienie tętnicze.
17. Stany po zawale serca.
18. Nadczynność tarczycy.
19. Gruźlica
20. Stany gorączkowe i duża aktywność procesu zapalnego.
21. Niewydolność krążenia znacznego stopnia.
22. Jaskra z wąskim kątem przesączania.
23. Drastyczny spadek odporności i skłonność do infekcji w okresach dużej zachorowalności.
24. Przewlekłe stany zapalne wątroby i trzustki.
25. Nawracające zapalenie żył
Pytania i odpowiedzi
Na co pomagają kąpiele siarkowe?
Kąpiele siarkowe pomagają w leczeniu różnych dolegliwości skórnych, takich jak trądzik, łuszczyca, egzema czy atopowe zapalenie skóry, dzięki działaniu przeciwzapalnemu, przeciwbakteryjnemu i zawartych w wodzie siarczkowej składników.
Jak często można korzystać z kąpieli siarkowych?
Częstotliwość korzystania z kąpieli siarkowych zależy od indywidualnych potrzeb, stanu zdrowia i zaleceń lekarza lub terapeuty. W większości przypadków zaleca się stosowanie kąpieli siarkowych kilka razy w tygodniu.
Ile zabiegów należy odbyć, aby poczuć efekt?
Liczba zabiegów potrzebnych do poczucia efektu kąpieli siarkowych może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb zdrowotnych i reakcji organizmu, jednak zazwyczaj zaleca się serię zabiegów, zwykle od 5 do 10, aby uzyskać trwałe korzyści i odczuwalne rezultaty. Co jednak ważne, efekty relaksacyjne odczuwa się już po pierwszej kąpieli siarkowej!
Ile powinna trwać kąpiel siarkowa?
Jednorazowa kąpiel siarczkowa powinna trwać około 15-20 minut.
Na co wpływa woda siarkowa?
Woda siarkowa wpływa między innymi na układ krwionośny, immunologiczny, skórę, mięśnie, kości i stawy.
Czy po kąpieli siarkowej należy wziąć prysznic?
Nie należy brać prysznica bezpośrednio po kąpieli siarkowej. W pierwszej kolejności zaleca się 30 – 60 minut odpoczynku, a po około 3 – 4 godzinach można się umyć.
Czy kąpiele siarkowe są dobre dla organizmu?
Kąpiele siarczkowe mogą być skuteczną formą medycyny naturalnej, pod warunkiem że korzysta się z nich zgodnie z zaleceniami.
Dla kogo kąpiel siarczkowa?
Kąpiel siarczkowa zalecana jest przede wszystkim osobom, które cierpią na pourazowe bóle kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe, zapalenia stawów, choroby dermatologiczne czy problemy z układem oddechowym.
Czy wodę siarkową można pić?
Aby bezpiecznie spożywać wodę siarkową, musi być ona specjalnie przystosowana do picia. Powinna zostać oczyszczona z niepożądanych substancji i spełniać określone normy jakości.